بداهه گویی
بداهه گویی ویا بداهه سازی به عنوان یکی ازفنون مهم بازیگری در تئاتر است که بازیگران موفق وخلاق با استفاده از این تکنیک گاهی یک نمایش را نجات می دهند.
بداهه گویی و یا بداهه سازی در تئاتر به نوبه خود یک هنراست و یک بازیگر موفق برای رشد و پیشرفت در حرفه بازیگری به طور حتمن نیازمند به یادگیری و تسلط کامل بر این فن بازیگری است.
اما در ابتدا به این موضوع بپردازیم که بداهه گویی ویا بداهه سازی چیست؟ بداهه در معنی لغت به ناآگاه و نااندیشیده ( منظور از قبل اندیشیده و یا مطالعه شده است) و بطور فی الواقع درباره چیزی سخن گفتن و یا عملی را انجام دادن است.
بداهه گویی و یا بداهه سازی در بازیگری نیز انجام عمل ویا یا گفتن سخنی در راستای متن و داستان نمایش است که بدون هماهنگی های قبلی و تمرین شده و به صورت لحظه ای در موقعیت شکل می گیرد که این عمل نیز نیازمند درک درست از موقعیت و خلاقیت بسیار بالای برای یک بازیگر است.
اغلب بازیگران تئاتر پس از دریافت نقش و نمایشنامه در فرآیند تمرین صرفن به حفظ دیالوگ های خود می پردازندو در زمان اجرا نیز تنها به گفتن همان دیالوگ ها و یا موقیعت هایی که کارگردان برای آنها از قبل تعریف کرده بسنده می کنند و به روی صحنه می روند.
در این میان بازیگران دیگری نیز هستنند که با استفاده از فن بداهه گویی و اتود بازیگری و یا با هماهنگی کارگردان و یا بصورت لحظه ای زبان و یا موقیعت جدیدتری را درصحنه می سازند و اجرای زنده و جاندارتر وباروپذیر تری را ارائه میدهند.
گاهی هم با استفاده از همین تکنیک نمایشی(بداهه گویی) را که بر حسب اتفاق های غیر قابل پیشبینی در اجرای زنده روی صحنه
در حال نابودی است را نجات می دهند.
بداهه گویی ویا بداهه سازی رابطه بسیار مستقیم با خلاقیت یک هنرپیشه در حرفه خود دارد اما در بازیگری در تئاتر این فن نیز به دو ستون اصلی یک بازیگری حرفه ای یعنی بیان و بدن آن بازیگر وابسته است.
اینکه یک بازیگر خلاق با استفاده از ابزار بیان و زبان بدن خود موقعیتی را در آن لحظه چنان خلق می کند که گویی از دید تماشاگران همه چیز از قبل تمرین شده است.
اما هرگز نبایداین موضوع را فراموش کرد که انجام و اجرای چنین تکنیک بسیار مهم و حیاتی نیازمند به شناخت وتمرین های مستمر نیست چرا که انجام هر عملی در هنر بدون تمرین و شناخت قطعن منجر به نابودی آن اثر خواهد شد.
بسیاری در حرفه بازیگری بدون تمرین و مطالعه به انجام بداهه گویی ویا بداهه سازی هایی می کنند که حتی کوچکترین درکی از زبان بدن شناخت موقعیت ( اتمسفر داستان) و بیان صحیح ویا حتی تسلطی کافی بر بازی خود ندارند.
پس در اجرای یک بداهه حتمن تمرین های لازم و شناخت کافی از این تکنیک را باید بخوبی آموزش دید چرا که بداهه در بازیگری را حتی می توان به خود بازیگری نیز تعبیر کرد.
اما یکی از روش های بسیار مفید برای تقویت قدرت بداهه گویی و بداهه سازی قرار دادن بازیگر در موقعیت شبه متن ( نمایشنامه )است.
این روش می تواند هر بازیگری را در راه آزادی عمل و انجام حرکات خلاقه در محدوده متن بسیار یاری رساند.
انجام چنین تمرین هایی می تواند بازیگر را در راه کشف نقش خود نیزکمک کرده و به لایه های زیرین ونفهفته و جدیدتری از آن نقش برساند.
چرا که انجام این تمرین ها (بداهه گویی) بازیگر را در گستره وسیعی از امکانات از کاراکتری ( شخصیت نمایش )که بازی می کند قرار می دهد.
حتی گاهی باعث انعطاف پذیری یک نقش بسیار تخت و به اصطلاح خشک و یا برعکس؛با استفاده از این فن تصویر جدیدی از آن ساخته و ارائه می شود که حتی بسیاری از کارگردان های تئاتر با استفاده از تکنیک های بداهه گویی و بداهه سازی در سیر تمرین به زوایایی گنگ و تاریک متن ( نمایشنامه )رسیده و در نهایت اجرایی باور پذیرتر نیز خواهند داشت.
پس می توان اینگونه نتیجه گرفت که برای یک بازیگر موفق بداهه گویی و بداهه سازی صحیح و اصولی جز اصلی ترین ها
به شمار می رود که اگر با تمرین ومطالعه همراه باشد می تواند به رشد و موقیت حرفه او ( بازیگری ) کمک چشمگیری می کند.
در غیر این صورت تنها با اتکا به خلاقیت های خام فردی و شخصی می تواند باعث نابودی یک اثر شود .
پس فن بداهه گویی را باید جز حیاتی ترین و حساس ترین و مهم ترین فنون بازیگری دانست.
از بداهه گویی و بداهه سازی های معروف در تاریخ سینمای جهان می توان به موارد زیر اشاره کرد که توسط بازیگران نامداری خلق شده است.
در یکی از صحنه های فیلم ترسناک «درخشش» جک نیکلسون در حالی که با ضربات تبر در دستشویی را می شکند و قصد دارد
به زور وارد شود می گوید «جانی اینجاست!».
این صحنه به یکی از صحنه های ماندگار این فیلم تبدیل شده است ولی در کمال تعجب این جمله فی البداهه وباتکنیک بداهه گویی اجرا شد و در فیلمنامه وجود نداشت.
نیکلسون این جمله را از یک برنامه ی گفتگوی زنده مورد علاقه ی خود که هر شب نگاه می کرد الهام گرفته بود.
